У гэтыя дні тысячы маладых людзей праходзяць выпрабаванні на веды - у краіне стартавала ўступная кампанія. Хутка абітурыенты адправяцца ў прыёмныя камісіі.
Праблема кадраў актуальная сёння для многіх галін, не з'яўляецца выключэннем і аграпрамысловы комплекс.
Асноўнай крыніцай папаўнення кадравага складу сельскагаспадарчых арганізацый рэспублікі з'яўляецца падрыхтоўка спецыялістаў ва ўстановах аграрнай адукацыі. У цяперашні час спецыялістаў-аграрыяў па ўсім спектры запатрабаваных спецыяльнасцяў у асноўным рыхтуюць з вышэйшай адукацыяй - чатыры ВНУ: Беларуская дзяржаўная сельскагаспадарчая акадэмія (г. Горкі); Беларускі дзяржаўны аграрны тэхнічны універсітэт (г. Мінск); Гродзенскі дзяржаўны аграрны універсітэт (г. Гродна) і Віцебская дзяржаўная акадэмія ветэрынарнай медыцыны (г. Віцебск), з сярэдняй спецыяльнай - 27 каледжаў.
Сёння на заканадаўчым узроўні прадастаўлены шырокія магчымасці для паступлення моладзі на сельскагаспадарчыя спецыяльнасці ва ўстановы аграрнай адукацыі і далейшай працоўнай дзейнасці. Такіх ільгот няма ні для адной галіны.
У бягучым годзе на 2 дні павялічаны тэрміны прыёму дакументаў у аграрныя ВНУ на сельскагаспадарчыя спецыяльнасці. Так, для навучання ў дзённай форме за кошт сродкаў рэспубліканскага бюджэту, прыём на сельскагаспадарчыя спецыяльнасці будзе ажыццяўляцца з 20 па 28 ліпеня, на нясельскагаспадарчыя - з 20 па 26 ліпеня.
Для навучання на платнай аснове прыём дакументаў са здачай уступных экзаменаў у ВНУ на сельскагаспадарчыя спецыяльнасці будзе ажыццяўляцца з 20 па 28 ліпеня, без здачы экзаменаў на сельскагаспадарчыя спецыяльнасці - з 20 ліпеня па 10 жніўня, на нясельскагаспадарчыя спецыяльнасці - з 20 ліпеня па 9 жніўня.
Уступныя выпрабаванні па профільных прадметах будуць праводзіцца з 29 ліпеня па 4 жніўня, залічэнне ў ВНУ для навучання за кошт сродкаў бюджэту - па 5 жніўня, на платнай аснове - па 11 жніўня.
Што тычыцца ўступных іспытаў, то абітурыенты, якія паступаюць пасля заканчэння сярэдняй школы на сельскагаспадарчыя спецыяльнасцях, могуць прадастаўляць 2 сертыфікаты ЦТ, пры гэтым ацэнкі па профільных прадметах павінны быць не ніжэй 7. Калі вынікі тэставання абітурыента не задавальняюць, ці ён не ўдзельнічаў у тэставанні і ня мае адпаведных сертыфікатаў, то ён можа здаць два ўступныя экзамены ў самім ВНУ.
Асобам, што паступаюць на нясельскагаспадарчыя спецыяльнасці, неабходна падаць у прыёмныя камісіі ВНУ тры сертыфікаты ЦТ не ніжэй за 20 балаў па першым прадмеце профільных выпрабаванняў, 10 - па другому (15 балаў толькі па замежных мовах) і 10 балаў па беларускай або рускай мове.
Для абітурыентаў, якія плануюць здаваць уступныя экзамены ў ВНУ, арганізаваны кароткатэрміновыя падрыхтоўчыя курсы, якія дапамогуць абітурыентаў атрымаць дадатковыя веды па профільных прадметах уступных выпрабаванняў, на час праходжання курсаў ім прадастаўляецца магчымасць пражывання ў інтэрнатах.
У бягучым годзе ў аграрныя ВНУ плануецца залічыць 5703 студэнта, з іх: у дзённай форме навучання за кошт сродкаў бюджэту - 2321 чал., На платнай аснове - 514 чал .; у завочнай форме навучання за кошт сродкаў бюджэту - 730 чал., на платнай аснове - 2.138 чал.
Ёсць пэўныя прэферэнцыі і для хлопчыкаў і дзяўчынак, якія жадаюць паступаць на сельскагаспадарчыя спецыяльнасці ў аграрныя каледжы. Залічэнне ў каледжы на сельскагаспадарчыя спецыяльнасці вочнай формы навучання за кошт сродкаў бюджэту пасля 9 і пасля 11 класаў ажыццяўляецца па конкурсе сярэдняга бала дакумента аб адукацыі.
Уступная кампанія ў каледжы пройдзе з 20 ліпеня па 18 жніўня.
Прыём дакументаў ад абітурыентаў, якія паступаюць у каледжы на аснове агульнай сярэдняй адукацыі (11 класаў) і прафесійна-тэхнічнага з агульнай сярэдняй адукацыяй, будзе ажыццяўляцца: за кошт сродкаў бюджэту - з 20 ліпеня па 12 жніўня; на платнай аснове - з 20 ліпеня па 18 жніўня.
Абітурыенты, якія паступаюць пасля 9 класаў, змогуць падаць дакументы ў каледжы з 20 ліпеня па 3 жніўня для навучання за кошт сродкаў бюджэту і з 20 ліпеня па 14 жніўня - на платнай аснове.
Хочацца звярнуць увагу, што сёння выпускнікі каледжаў, маюць магчымасць працягнуць навучанне ў аграрных ВНУ і атрымаць вышэйшую адукацыю па адпаведных цi роднасных спецыяльнасцях ў скарочаныя тэрміны. Пры паступленнi на скарочаны тэрмін навучання яны здаюць у ВНУ два ўступных іспыты па профільных вучэбных дысцыплінах, якія вывучаліся ў каледжы.
З улікам спецыфікі сельскагаспадарчай вытворчасці прыём на завочную форму навучання ў аграрныя ВНУ і каледжы ажыццяўляецца ў асенне-зімовы перыяд. У ВНУ дакументы будуць прымацца з 15 лістапада па 5 снежня, уступныя экзамены пройдуць з 6 снежня па 15 снежня, залічэнне - па 20 снежня. Тыя, хто паступае для атрымання вышэйшай адукацыі ў завочнай форме навучання на сельскагаспадарчыя спецыяльнасці, па аналогіі з дзённай формай навучання прадастаўляюць 2 сертыфікаты ЦТ па профільных прадметах або здаюць па ім 2 экзамены ў ВНУ.
Прыём дакументаў ад жадаючых атрымаць сярэднюю спецыяльную адукацыю ў завочнай форме за кошт сродкаў бюджэту або на платнай аснове па сельскагаспадарчых спецыяльнасцях будзе ажыццяўляцца з 1 кастрычніка па 30 лістапада.
Мінсельгасхарч зацікаўлены ў тым, каб на сельскагаспадарчыя спецыяльнасці паступала моладзь знаёмая са спецыфікай вясковага ўкладу жыцця, працай у полі і на ферме. Такія хлопцы пасля заканчэння ўстановы адукацыі хутчэй адаптуюцца на вытворчасці і лепш замацоўваюцца ў вёсцы. У гэтым плане Міністэрствам робіцца акцэнт на мэтавую падрыхтоўку спецыялістаў. У бягучым годзе установы вышэйшай аграрнай адукацыі плануюць залічыць на навучанне па мэтавым дагаворах 1292 студэнты.
У мэтах прыцягнення для паступлення ў аграрныя ВНУ і каледжы арыентаваных абітурыентаў, знаёмых з сельскай укладам жыцця і вытворчасцю, з 2018 года ў школах адкрыты профільныя класы аграрнай накіраванасці. У 2020 годзе адбыўся першы выпуск навучэнцаў профільных класаў у колькасці 1160 чалавек, з іх ліку спецыяльнасці звязаныя з сельскай гаспадаркай выбралі 266 чал. (22,9%).
Выпускнікі профільных класаў аграрнай накіраванасці, якія маюць у дакуменце аб адукацыі адзнакі не ніжэй за 7 балаў па прадметах профільных выпрабаванняў і заключылі мэтавы дагавор, залічваюцца ў ВНУ без уступных экзаменаў, па субяседаванні. Падаць дакументы і прайсці субяседаванне яны змогуць у перыяд з 20 па 22 ліпеня.
Хочацца звярнуць увагу выпускнікоў школ і іх бацькоў, што мэтавыя дагаворы могуць быць заключаны з сельскагаспадарчымі арганізацыямі, упраўленнямі сельскай гаспадаркі і харчавання райвыканкамаў або камітэтамі па сельскай гаспадарцы і харчаванню аблвыканкамаў.
Мэтавая падрыхтоўка дае магчымасць абітурыентам самім выбраць месца будучай працы, паступаць па асобным конкурсе, які, як правіла, значна менш чым агульны; атрымліваць даплаты да асноўнай стыпендыі ў перыяд навучання ад арганізацыі, якая заключыла з ім дагавор; праходзіць вытворчыя практыкі па месцы будучай працы, што ў далейшым дазваляе хутчэй адаптавацца да калектыву і месцы працы.
У хлопцаў яшчэ ёсць магчымасць звярнуцца ў вышэйпаказаныя арганізацыі для заключэння мэтавых дагавораў. Кожны малады чалавек можа сам вызначыцца і прапанаваць сябе сельскагаспадарчай арганізацыі для заключэння з iм мэтавага дагавора на навучанне ў ВНУ або каледжы па абранай спецыяльнасці з наступным прыбыццём на працу ў гэты ж гаспадарку.
У сваю чаргу, заказчыкам кадраў неабходна выкарыстоўваць магчымасці адбору і накіравання на навучанне ў аграрныя ўстановы адукацыі на ўмовах мэтавай падрыхтоўкі прафесійна арыентаванай моладзі, якая пасля заканчэння навучання вернецца на працу ў арганізацыі сваіх рэгіёнаў. Як паказвае практыка, найбольш паспяхова замацоўваюцца спецыялісты, якія навучаліся па мэтавым дагаворах.
Гаспадаркі, зацікаўленыя ў падрыхтоўцы кадраў і іх наступным замацаваньні, усталёўваюць штомесячныя даплаты да асноўнай стыпендыі сваім студэнтам-мэтавікам. Прымяняюцца і іншыя формы стымулявання такія, як гарантаванае прадастаўленне пасля заканчэння вучобы жылля, пакрыццё расходаў па найму жылля, аплата камунальных выдаткаў за кошт сродкаў гаспадаркі і іншыя.
Для нас важна, каб кожны абітурыент разумеў, што атрымаўшы спецыяльнасць сельскагаспадарчага профілю, яго праца будзе не менш прэстыжнай, чым у іншых галінах, для гэтага дзяржава дае работнікам (і ў першую чаргу - маладым спецыялістам, выпускнікам аграрных устаноў адукацыі) гарантыі, накіраваныя на павышэнне іх матэрыяльнага ўзроўню і вырашэнне сацыяльных пытанняў.
У цяперашні час дзейнічае шэраг нарматыўных прававых актаў, якія вызначаюць комплекс матэрыяльных стымулаў і гарантый для маладых спецыялістаў, гэта і даплаты да заработнай платы на працягу 5 гадоў працы, прадастаўленне льготных крэдытаў на набыццё хатняй маёмасці і тавараў першай неабходнасці, адтэрміноўкі ад прызыву на тэрміновую ваенную службу на перыяд працы на тэрыторыі радыёактыўнага забруджвання, правы прызыву на службу ў рэзерве і інш. Дзейнічае шэраг Указаў Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь, якія прадугледжваюць вырашэнне жыллёвых пытанняў маладых спецыялістаў і работнікаў сельскагаспадарчых арганізацый.
У гарадах няма такіх ільготных умоў, якія створаны для спецыялістаў, якія пражываюць у сельскай мясцовасці і працуюць у сельскагаспадарчых арганізацыях.
Аграпрамысловы комплекс і яго базавая галіна - сельская гаспадарка - з'яўляюцца для нашай краіны вядучымі сістэмаўтваральнымі сферамі эканомікі, якія фарміруюць рынак сельскагаспадарчай прадукцыі і прадуктаў харчавання, харчовую і эканамічную бяспеку дзяржавы.
У цяперашні час вялікая ўвага надаецца тэхнічнай мадэрнізацыі галіны, стварэнню і ўкараненню сучасных высокапрадукцыйных і энергаэфектыўных машын і абсталявання, інфармацыйных сістэм кіравання тэхналагічнымі лініямі і аперацыямі. На палі і фермы прыходзяць робаты, укараняюцца біятэхналогіі, актыўна прымяняюцца найноўшыя навуковыя распрацоўкі і дасягненні.
Выпускнікі аграрных ВНУ і каледжаў маюць магчымасць без праблем уладкавацца на працу ў арганізацыях галіны, стаць паспяховымі кіраўнікамі, хутка прасунуцца па службовай лесвіцы.
Сярод вядомых дзяржаўных дзеячаў, кіраўнікоў органаў дзяржаўнага кіравання, навукоўцаў шмат выпускнікоў аграрных ўстаноў адукацыі. З 10 Герояў Рэспублікі Беларусь 4 з'яўляюцца выпускнікамі ўстаноў адукацыі аграрнага профілю: Дубко А.І., Крамко У.І., Равяка В.А., Карчміт М.А.
Запрашаем на вучобу ў аграрныя ВНУ і каледжы маладых людзей, якія ставяць перад сабой высокія мэты. Сучасная сельская гаспадарка менавіта для такой энергічнай і мэтанакіраванай моладзі.